Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, AK Parti ilçe teşkilatlarından faaliyet gösteren, yine aynı partiden milletvekili aday adayı olmuş fakat seçilemeyen Prof. Dr. Melih Bulu’yu Boğaziçi Üniversitesi’ne ataması, ‘Partiden üniversiteye atama’ olarak değerlendirilen karar, üniversitede görevli akademisyenler ve öğrenciler tarafından protesto ediliyor. Atamanın ardından, gelişmiş ülkelerde üniversite rektörlerinin nasıl görevlendirildiği merak konusu oldu.
ÜNİVERSİTELERE REKTÖR ATAMASI NASIL YAPILIYOR?
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’nde yayımlanan ‘Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Üniversite Yönetimlerinin Karşılaştırılması’ adlı akademik çalışmaya göre, Türkiye’de üniversite rektörlerinin seçimi profesör, doçent ve yardımcı doçent düzeyindeki akademisyenlerin oyları ile sınırlandırılıyor.
AB ülkelerinde ve ABD’de ise seçim sürecine idari personel, öğretim görevlileri ve öğrenciler de dahil oluyor. Türkiye’de rektörlerin atanma süreci Yüksek Öğretim Kurulu’nun (YÖK) tercihi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile gerçekleşiyor.
2016 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Boğaziçi Üniversitesi öğrenci ve akademisyenlerinin yüzde 86’sının oyunu alan Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu’nun yerine, rektör adayı dahi olmayan Prof. Dr. Mehmed Özkan’ı ataması tartışmalara neden olmuştu.
DÜNYADA ÜNİVERSİTELERE REKTÖR NASIL SEÇİLİYOR?
ABD
Farklı yöntemlerin uygulandığı Amerika Birleşik Devletleri’nde Anglo-sakson yönetim modelini uygulayan üniversitelerde rektör, üniversite yönetim kurulu tarafından ve üniversite dışından seçiliyor. Rektör, Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
Harvard Üniversitesi’nin kendine özgü bir modelinde rektör ataması mezunlar derneği tarafından yapılıyor.
New York State Üniversitesi’nde ise rektörü üniversite personeli seçiyor, atanma işlemi mütevelli heyeti tarafından yapılıyor.
İNGİLTERE
İngiliz üniversitelerinde rektör, profesörlerin haricinde özel sektör temsilcileri ve öğrencilerin de üye olduğu üniversite komiteleri tarafından aday gösteriliyor ve üniversite konseyi tarafından süresiz olarak atanıyor.
ALMANYA
Aralarında öğrenci temsilcilerinin de olduğu üniversite kurulu, rektör adayını belirleyip Eyalet eğitim bakanının onayına sunuyor. Rektör atama yetkisine sahip Eyalet eğitim bakanı, belirlenen adayı veto ederse kurul yeni bir aday belirliyor.
FRANSA
Rektör, öğretmen, öğrenci ve akademik personelden oluşan kişilerce seçilerek üniversite konseyine sunuluyor.
HOLLANDA
Özel üniversitelerde rektör mütevelli heyeti tarafından atanırken kamu üniversitelerinde adaylar Bakanlar Kurulu tarafından tespit ediliyor ve Kraliçe adına Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İTALYA
Rektör seçimine okul idaresi, akademik kadro ve öğrenci temsilcileri katılıyor ve atama Eğitim Bakanı tarafından yapılıyor.
YUNANİSTAN
Seçiciler kurulunun üniversitenin profesör ve doçentleri arasından seçtiği rektör Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İSVEÇ
Aralarında bir öğrenci temsilcisinin bulunduğu 11 üyeli Üniversite Yönetim Kurulu’nun görüşü alınarak Bakanlar Kurulu tarafından atanıyor.
Kaynak: Karar
